Cầu thang là đầu mối giao thông theo chiều cao và bước đệm nối các phòng trong nhà, dẫn khí từ tầng này lên tầng kia. Đối với nhà phố, việc lựa chọn sử dụng loại thang và vị trí đặt cầu thang đóng vai trò quan trọng có thể ảnh hưởng trực tiếp tới kiến trúc tổng thể của toàn ngôi nhà.
1. Phân loại thang: có thể phân làm hai loại là thang thẳng và thang tròn, lựa chọn loại thang nào cho phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu, vị trí và thế đất.
- Thang thẳng 01 đợt: làm rộng diện tích sử dụng cho tầng trệt nhưng lại tốn diện tích cho các tầng trên vì phải tạo hành lang đi bên cạnh.
- Thang thẳng 02 đợt: chiếm đất ít nhất, nhưng các đợt dưới thường tối và bí.
- Thang thẳng 03 đợt: thông thoáng, giao thông tốt. Trong điều kiện đất rộng rãi, nên bố trí thang ba đợt kết hợp làm khoảng không gian thông thoáng chung của cả ngôi nhà. Các bậc thang có thể bố trí chia đều cho mỗi đợt để tạo sự cân bằng, nhưng cũng có thể bố trí kiểu đợt nhiều đợt ít để tạo những chiếu nghỉ ở các vị trí đẹp.
- Thang tròn: là kiểu cầu thang mà các bậc xoay quanh một trục. Thang tròn tiết kiệm không gian hơn thang thẳng, thích hợp với những ngôi nhà có diện tích hẹp. Thang tròn còn là một điểm nhấn tạo dáng đẹp cho công trình, thường hay sử dụng ngoài trời làm thang phụ dẫn lên tầng hai hoặc tầng thượng. Nhưng bất lợi của loại thang này là khó đi và khó mang vác đồ đạc. Thang tròn không nên sử dụng cho những trần nhà quá cao, thường chỉ thích hợp với độ cao dưới 3m, để đỡ có cảm giác chóng mặt khi đi lại
2. Các yêu cầu kỹ thuật:
Kích thước chuẩn bậc thang: [Chiều cao bậc (h) x 2] + bề rộng mặt bậc (b) = 600 ÷ 630m
Tùy vào điều kiện của từng nhà mà có kích thước khác nhau nhằm tận dụng tối đa không gian sử dụng trong gia đình nhưng phải tuyệt đối tuân theo nguyên tắc kể trên để bước đi của một người không bị mỏi mệt khi lên xuống cầu thang
- Chiều cao bậc: Từ 150 ÷ 170 mm
- Chiều rộng mặt bậc: Từ 240 ÷ 300 mm
- Bề rộng vế thang: Từ 800 ÷1200 mm
- Tay vịn cầu thang cao 850 ÷ 900 mm tính từ mặt bậc lên vị trí tay vịn tương ứng trên mặt bậc sẽ đảm bảo an toàn nhất và vừa tầm tay vịn của bạn
- Bề rộng chiếu nghỉ nên lấy bằng hoặc lớn hơn bề rộng vế thang
- Để bước không bị hẫng hụt thì bậc cuối cùng trên một vế thang phải có số đếm lẻ, tổng số các bậc thang phải điều hoà cho phù hợp chiều cao nhà
3. Vị trí đặt cầu thang: một số gợi ý tham khảo
- Nhà chiều sâu thấp (khoảng 10m trở lại): cầu thang đặt phía cuối nhà là lựa chọn phù hợp. Nếu nhà có sân sau có lối đi vào lại càng tiện trong sử dụng, cầu thang đặt ở vị trí này cũng thoáng, sáng và có "lối" cho không khí lưu thông
- Nhà có chiều sâu (khoảng 20m): với kích thước này có nhiều cách để chọn, đặt thang ngang hay xuôi theo chiều sâu hoặc xây nhà lệch tầng. Thường thì nên chọn vị trí khoảng giữa nhà để thiết kế thang lầu. Cách này phân cách mỗi tầng làm 2 khu vực và dễ bố trí các không gian chức năng có diện tích riêng biệt hơn
- Nhà có chiều sâu trung bình (khoảng 14m): có thể chọn vị trí thang lầu ở giữa hay cuối nhà. Nếu bề ngang nhà khoảng 6m, có thể thiết kế thang xuôi ở cuối và về một phía nhà; phần diện tích kế bên vẫn tạo được một khu vực chức năng khác như bếp, nhà ăn hay phòng ngủ... Khi đó cần có khoảng thông tầng ở giữa nhà để lấy sáng và đối lưu không khí cho toàn ngôi nhà.
Huỳnh Thị Kim Thoa - Chi Nhánh THIET THACH Quận 10
(bài viết có sử dụng tư liệu bên ngoài làm nguồn tham khảo)